Στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις
Στις Νύχτες Πρεμιέρας προβλήθηκε το “Τρεις ημέρες ευτυχίας” του Δημήτρη Αθανίτη εντυπωσίασε αλλά και σόκαρε το κοινό. Ο σκηνοθέτης είναι ένας ιδιαίτερος δημιουργός. Εννοώ πως το στιλ του ξεχωρίζει, διαθέτει μια δική του οπτική. Το “Αντίο Βερολίνο” και το “Καμιά συμπάθεια για το διάβολο”, διαφορετικά φιλμ νουάρ με άλλους κώδικες, είναι κάποιες μόνον από τις δημιουργίες του που αναφέρω. Οι “Τρεις ημέρες ευτυχίας” είναι ένα σπονδυλωτό φιλμ με ηρωίδες τρεις γυναίκες εκ των οποίων μία είναι η Ιρίνα από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Το φιλμ το ανθολογώ σ’ αυτά που ανιχνεύουν τις σύγχρονες, κοινωνικές συνθήκες. Δεν είναι μόνον η Ελλάδα, αλλά θα μπορούσε να αφορά και οποιαδήποτε ευρωπαϊκή μητρόπολη. Είναι ένα κοινωνικό χρονικό αλλά ιδωμένο με άλλο τρόπο. Επίσης, επειδή τα τελευταία χρόνια βλέπουμε και στον εθνικό κινηματογράφο πολλές σπονδυλωτές δημιουργίες, οι “Τρεις ημέρες ευτυχίας” διαφοροποιούνται και αυτό το θεωρώ ευτύχημά τους.
Σχέσεις που φυλλορροούν
Το εθνικό σινεμά ατενίζει, λοιπόν, κατάματα την κρίση μέσα από την αγωνία των σχέσεων που φυλλορροούν. Μια γυναίκα που εκπορνεύεται, μια άλλη που αρνείται την τελευταία στιγμή το γάμο της, μια τρίτη που εκδικείται τον πατέρα της για το θάνατο της μητέρας. Κοινός τόπος των τριών ιστοριών η μετανάστρια, η άλλη, η ξένη, η Ιρίνα, που θα συναντηθεί με μία από τις υπόλοιπες ηρωίδες ως μια ελπίδα, μια χλομή προοπτική.
Όλη η ταινία κινηματογραφείται στους τόνους του γαλάζιου, που της προσδίδουν δημιουργική μελαγχολία, αίσθηση “παγωμένη” ως μια μετωνυμία του τάφου και ακόμα ένα απόκοσμό, εφιαλτικό στιλ. Το τελευταίο τη μετατρέπει σε ένα είδος θρίλερ, που είναι καθαρά υπαρξιακό. Τι είναι ευτυχία και αυτή η απόστασή της από τη δυστυχία δημιουργεί ένα στοχασμό πικρό με κοινωνική χροιά.
Κρίση θεσμών
Είναι ενδιαφέρον που η έναρξη αυτών των σημειωμάτων γίνεται με μια τέτοια ταινία που συνδυάζει το κοινωνικό με το ελληνικό αλλά και το ευρωπαϊκό. Οι ιστορίες που αναφέρονται στις “Τρεις ημέρες ευτυχίας” θα μπορούσαν να συμβούν σε οποιαδήποτε χώρα. Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά του ελληνικού τοπίου καθορίζονται από την αντίληψη για το θεσμό του γάμου. Υπάρχει και η ματιά στην οικογένεια, όπως τη νιώθουμε εμείς εδώ στη χώρα μας, αλλά και πώς λειτουργούν ακόμα οι σχέσεις. Πώς θα ήταν όλα αυτά, αν η κινηματογράφηση ήταν απλά ευθύγραμμη και ακαδημαϊκή; Μάλλον κοινότοπη.
Στο φιλμ μού άρεσε η ματιά που νοηματοδοτεί το περιεχόμενο, του δίνει άλλη αντιληπτικότητα. Η σκηνή π.χ. με την κοπέλα στο ασανσέρ με το γιατρό παραπέμπει σαφέστατα στην κατάβαση στον Άδη. Έτσι, λοιπόν, νιώθω μια ελαφρά, υπερρεαλιστική ατμόσφαιρα, που δίνει στα πράγματα μια άλλη διάσταση. Για μένα το σινεμά είναι και θέμα αντιληπτικότητας.
Επειδή όλες οι ιστορίες έχουν σχεδόν ειπωθεί μέσα από χιλιάδες ταινίες, εκτιμώ ιδιαίτερα όχι το δήθεν αλλά τη σύγχρονη ματιά. Αυτή που τελικά δίνει μια άλλη διάσταση στη “λεγόμένη” πραγματικότητα. Τη μετατρέπει σ’ ένα κολασμένο πεδίο θανάτου, μιζέριας, ζόφου και βαθύτατης “παγωνιάς”. (“Η μεγάλη ανατριχίλα” που θα έλεγε ο Κάσνταν). Έτσι το φιλμ με τρομάζει, νιώθω τη δημιουργική αίσθηση της επαφής με τις εικόνες και τα σημαινόμενά του. Το “Τρεις ημέρες ευτυχίας” είναι μια έμμεση ματιά στην κρίση θεσμών, οικογένειας, σχέσεων που μαστίζουν την κοινωνία μας. Το εθνικό σινεμά κάνει το καθήκον του.
